Một hệ thống Y tế muốn phát triển bền vững không thể chỉ tập trung vào cơ sở vật chất hay chỉ tiêu chuyên môn – mà cần được đặt nền móng trên một nền văn hóa an toàn vững chắc.
Văn hóa an toàn người bệnh không phải là khẩu hiệu. Đó là cách tổ chức phản ứng với sai sót, tiếp nhận phản hồi và học hỏi từ những gì chưa hoàn hảo.
Nội dung bài viết
Từ dữ liệu cảnh báo đến hành động của lãnh đạo
Theo báo cáo mới công bố của OECD (2024), thực hiện tại 14 quốc gia với sự tham gia của gần 650.000 nhân viên Y tế, đã phơi bày một thực trạng đáng lo ngại về văn hóa an toàn người bệnh tại các bệnh viện:
- Chỉ 41% nhân viên Y tế cảm thấy có thể báo cáo sự cố mà không sợ bị trừng phạt
- 40% bệnh viện không có quy trình học tập sau sai sót
- Gần 60% nhà quản lý chưa được đào tạo về an toàn người bệnh
Nguồn: OECD – Đánh giá so sánh văn hóa an toàn bệnh nhân (2024)
Những con số này cho thấy: Nếu không có một môi trường tin cậy – nơi nhân viên dám nói thật, hệ thống không thể cải tiến. Mọi nỗ lực kỹ thuật sẽ trở nên vô nghĩa nếu thiếu vai trò dẫn dắt từ người lãnh đạo.
Lãnh đạo kiến tạo văn hóa an toàn: Không chỉ là người ra chính sách
WHO trong kế hoạch hành động toàn cầu về an toàn người bệnh (2021–2030) đã nhấn mạnh: “Lãnh đạo là yếu tố cốt lõi để thúc đẩy văn hóa học hỏi, thay vì trừng phạt.”
Để làm được điều này, người đứng đầu cơ sở Y tế cần:
- Giao tiếp minh bạch về mục tiêu an toàn và kỳ vọng học hỏi
- Chủ động phản hồi sự cố theo hướng xây dựng, thay vì phán xét
- Tạo không gian để nhân viên chia sẻ vấn đề mà không sợ mất điểm
Văn hóa không được xây từ biểu ngữ. Nó hình thành từ cách lãnh đạo phản ứng mỗi ngày.
Mô hình triển khai thực tiễn: 3 trụ cột căn bản
- Hệ thống báo cáo không gắn trách nhiệm cá nhân
Cần có kênh ẩn danh, đơn giản, dễ tiếp cận. Báo cáo cần được xử lý công khai, có phản hồi và được dùng để cải tiến – không phải để truy lỗi. - Phân tích nguyên nhân gốc rễ (Root Cause Analysis)
Sau mỗi sự cố, tổ chức họp đa ngành, tìm nguyên nhân hệ thống thay vì đổ lỗi cá nhân. Cải tiến sau phân tích phải được tích hợp vào quy trình chính thức. - Đào tạo lãnh đạo và nhân viên về an toàn hệ thống
Không chỉ nhân viên, chính người quản lý cũng cần được huấn luyện kỹ năng nhận diện rủi ro, ứng xử với sai sót, và dẫn dắt văn hóa học hỏi tích cực.
Văn hóa an toàn người bệnh là chỉ báo cho một tổ chức Y tế trưởng thành
Một quy trình tốt có thể cứu một ca bệnh. Nhưng một nền văn hóa an toàn vững chắc – sẽ bảo vệ hàng ngàn bệnh nhân, và nuôi dưỡng một thế hệ nhân viên Y tế chuyên nghiệp hơn, nhân văn hơn.
Hành trình này không thể bắt đầu từ quy định hành chính. Nó bắt đầu từ tư duy lãnh đạo.
📚 Tài liệu tham khảo:
- OECD – Đánh giá so sánh hiệu suất văn hóa an toàn bệnh nhân ở các quốc gia OECD (2024)
- WHO – Kế hoạch hành động toàn cầu về an toàn bệnh nhân 2021–2030
Link bài fanpage PMED: https://www.facebook.com/pmed.vn