Chuyển đổi số trong y tế không còn là khái niệm xa lạ, mà đã trở thành một yêu cầu sống còn với các bệnh viện, phòng khám và tổ chức chăm sóc sức khỏe hiện đại. Tuy nhiên, chuyển đổi số không chỉ là việc trang bị phần mềm hay áp dụng một công nghệ mới. Đó là một lộ trình dài hơi, có chiến lược rõ ràng, từng bước số hóa quy trình, tích hợp dữ liệu và xây dựng hệ sinh thái y tế thông minh.
Bài viết này sẽ làm rõ các giai đoạn chuyển đổi số trong y tế, từ nền tảng như EMR, HIS đến mục tiêu cuối cùng là mô hình vận hành y tế thông minh.
Nội dung bài viết
- 1 Giai đoạn 1: Số hóa vận hành cơ bản trong chuyển đổi số y tế
- 2 Giai đoạn 2: Kết nối liên thông và phân tích dữ liệu trong chuyển đổi số
- 3 Giai đoạn 3: Xây dựng hệ sinh thái y tế thông minh – Đích đến của chuyển đổi số
- 4 Những yếu tố quyết định thành công
- 5 Chuyển đổi số y tế là hành trình liên tục, đòi hỏi sự đồng bộ về công nghệ, quy trình và con người Kết luận
Giai đoạn 1: Số hóa vận hành cơ bản trong chuyển đổi số y tế
Trong giai đoạn đầu, hầu hết các cơ sở y tế bắt đầu bằng việc ứng dụng công nghệ thông tin để cải thiện quy trình vận hành nội bộ. Các phần mềm phổ biến bao gồm:
- EMR (Electronic Medical Record) – hồ sơ bệnh án điện tử giúp lưu trữ, truy xuất thông tin bệnh nhân dễ dàng, giảm phụ thuộc vào hồ sơ giấy.
- HIS (Hospital Information System) – hệ thống quản lý bệnh viện bao gồm các phân hệ như đăng ký khám, quản lý giường bệnh, điều phối nhân sự, thanh toán…
- LIS, PACS, RIS – các hệ thống phục vụ xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh, hỗ trợ ra quyết định lâm sàng.
Theo báo cáo của PwC Vietnam (2022), hầu hết bệnh viện tư nhân lớn ở Việt Nam đã triển khai EMR và HIS ở mức cơ bản. Tuy nhiên, việc triển khai này thường manh mún, thiếu tích hợp, dẫn đến dữ liệu rời rạc, không thể khai thác hiệu quả.
Giai đoạn 2: Kết nối liên thông và phân tích dữ liệu trong chuyển đổi số
Giai đoạn tiếp theo là xây dựng một nền tảng dữ liệu tích hợp – nơi các hệ thống phần mềm không còn hoạt động rời rạc, mà được kết nối để tạo ra dòng dữ liệu thống nhất. Điều này cho phép bệnh viện bắt đầu sử dụng các công cụ quản trị như:
- Dashboard thời gian thực: theo dõi chỉ số vận hành, chất lượng, tài chính.
- Phân tích dữ liệu (BI): phát hiện sớm các nguy cơ, dự đoán tải bệnh, tối ưu hóa nguồn lực.
- Trí tuệ nhân tạo (AI): hỗ trợ bác sĩ trong chẩn đoán, phân loại bệnh, điều trị cá thể hóa.
Theo Deloitte (2019), việc khai thác dữ liệu vận hành và dữ liệu lâm sàng là nền tảng để y tế chuyển từ mô hình “phản ứng” sang mô hình “chủ động” – nơi tổ chức có thể dự đoán và điều chỉnh trước khi sự cố xảy ra.
Giai đoạn 3: Xây dựng hệ sinh thái y tế thông minh – Đích đến của chuyển đổi số
Đây là cấp độ cao nhất trong chuyển đổi số, khi bệnh viện không chỉ số hoá nội bộ mà còn kết nối ra bên ngoài – với bác sĩ gia đình, người bệnh, hệ thống bảo hiểm, nhà cung cấp và cộng đồng. Mô hình này bao gồm:
- Chăm sóc từ xa (telemedicine)
- Hồ sơ bệnh án cá nhân toàn diện (PHR)
- Ứng dụng di động cho người bệnh và thân nhân
- Hệ thống cảnh báo sớm về quá tải, sự cố y khoa
- Kết nối với hệ thống y tế công (dữ liệu tiêm chủng, bảo hiểm, dịch tễ)
Các quốc gia như Singapore, Hàn Quốc, Úc đã triển khai mô hình này từ sớm, cho phép người dân đặt lịch khám, theo dõi sức khỏe và nhận tư vấn ngay trên điện thoại. Việt Nam cũng đang hướng đến mục tiêu tương tự trong Chiến lược chuyển đổi số quốc gia đến 2030.
Những yếu tố quyết định thành công
- Tư duy chiến lược của lãnh đạo: chuyển đổi số là chiến lược vận hành – không phải chỉ là nhiệm vụ của phòng CNTT.
- Lộ trình bài bản: từ quy trình nhỏ đến quy mô hệ thống, từ kỹ thuật đến tổ chức, từ phần mềm đến văn hoá dữ liệu.
- Đội ngũ nhân sự sẵn sàng số: bác sĩ, điều dưỡng, quản lý… đều cần được đào tạo để hiểu và ứng dụng công nghệ.
- Đối tác đồng hành có kinh nghiệm triển khai y tế: tránh chọn phần mềm đơn lẻ, thiếu kết nối hoặc đội ngũ kỹ thuật không hiểu đặc thù vận hành bệnh viện.
Chuyển đổi số y tế là hành trình liên tục, đòi hỏi sự đồng bộ về công nghệ, quy trình và con người Kết luận
Chuyển đổi số không phải là đích đến, mà là hành trình. Đó là hành trình nâng cấp từng bước từ quy trình, hệ thống đến con người – hướng tới một tổ chức y tế hiện đại, minh bạch và hiệu quả. Muốn chuyển đổi số thành công, bệnh viện không thể chỉ chạy theo công nghệ, mà cần xây dựng một tư duy hệ sinh thái – trong đó dữ liệu là tài sản, quy trình là nền tảng, công nghệ là công cụ, và con người là trung tâm.
Theo bạn, đâu là thách thức lớn nhất trong chuyển đổi số y tế tại Việt Nam hiện nay?
📚 Tài liệu tham khảo:
- PwC Việt Nam – Ngành Y tế Việt Nam: Tiến lên tầm cao mới (2022)
- Deloitte – Tương lai của chăm sóc sức khỏe tại Châu Á Thái Bình Dương (2019)
- Bộ Y tế Việt Nam – Chiến lược Chuyển đổi số ngành y tế đến năm 2030